Własne źródło wody to w dzisiejszych czasach rzecz bezcenna. Szczególnie jeśli jest to studnia ujmująca wody podziemne. Trzeba jednak wiedzieć, że ujęcia wód podziemnych podlegają przepisom ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze, Prawo Wodne oraz Ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Z punktu widzenia ustawy Prawo Wodne można bez żadnych opłat pobierać wodę ze studni o głębokości do 30 m, w ilości nie przekraczającej 5 m³/d, na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego. Jest to tzw. zwykłe korzystanie z wód.

Pobór wody podziemnej na cele prowadzonej lub planowanej działalności gospodarczej, bez względu na ilość pobieranej wody i głębokość ujęcia oraz na cele własne gospodarstwa domowego i rolnego w ilości większej niż 5 m³/d to tzw. szczególne korzystanie z wód i wymaga uzyskania odpowiednich zatwierdzeń i pozwoleń.

Studnie o głębokości powyżej 30 m i/lub poborze wody przekraczającym 5 m³/d objęte są również wymogami Prawa Geologicznego i Górniczego.

Dodatkowo, ujęcia o głębokości powyżej 30 m wykonane na cele własne gospodarstwa domowego i rolnego, zgodnie z Prawem Wodnym, wymagają pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego.

Gdy pobór wody przekracza 10 m³/h lub, gdy w przypadku szczególnego korzystania z wody, nasza studnia będzie się znajdować w odległości mniejszej niż 500 m od innego urządzenia wodnego pobierającego wodę z tej samej warstwy wodonośnej, to wkracza tu także Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Każde ujęcie, które nie jest zwolnione przepisami Ustaw wymienionych powyżej, powinno zostać wykonane zgodnie z poniższymi procedurami, w kolejności:

1. Opracowanie przez uprawnionego hydrogeologa projektu robót geologicznych na wykonanie ujęcia wód podziemnych celem zatwierdzenia we właściwym Starostwie Powiatowym lub Urzędzie Marszałkowskim, w zależności od lokalizacji inwestycji i wielkości planowanego poboru wody.
2. Zgłoszenie wodnoprawne na zrzut wody z próbnego pompowania pomiarowego do właściwego Nadzoru Wodnego.
3. Opracowanie i zatwierdzenie Planu Ruchu Zakładu Górniczego dla ujęć o głębokości powyżej 100 m.
4. Zgłoszenie zamiaru wykonywania robót geologicznych - po otrzymaniu decyzji zatwierdzającej projekt robót geologicznych i po jej uprawomocnieniu (ustawowo do 14 dni). Zgłoszenia dokonuje się co najmniej na 2 tygodnie przed planowanym rozpoczęciem prac terenowych.
5. Wykonanie przez uprawnioną firmę wiertniczą otworu studziennego i przeprowadzenie niezbędnych badań terenowych pod nadzorem uprawnionego hydrogeologa oraz badań laboratoryjnych i pomiarów geodezyjnych.
6. Opracowanie przez hydrogeologa wynikowej dokumentacji hydrogeologicznej i zatwierdzenie zasobów eksploatacyjnych studni. Dokumentacja zatwierdzana jest przez urząd, który zatwierdził projekt robót geologicznych.
7. Uzyskanie decyzji środowiskowej – dla urządzeń do poboru wód o wydajności większej niż 10 m³/h lub nie mniejszej niż 1 m³/h, w sytuacji gdy wnioskowane ujęcie znajdować się będzie w odległości mniejszej niż 500 m od innego urządzenia wodnego pobierającego wodę z tej samej warstwy wodonośnej, z wyłączeniem zwykłego korzystania z wód (opracowuje się kartę informacyjną przedsięwzięcia). Studnie takie zaliczane są do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Decyzję wydaje właściwy wójt, burmistrzom lub prezydent miasta.
8. Opracowanie operatu wodnoprawnego i uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na pobór wody i wykonanie urządzenia wodnego. Załącznikiem do operatu wodnoprawnego na pobór wody jest zatwierdzona dokumentacja hydrogeologiczna.
9. Obligatoryjne ustanowienie przez właściwy Zarząd Zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego w drodze decyzji wyłącznie terenu ochrony bezpośredniej ujęcia lub, jeżeli zachodzi taka konieczność, terenu ochrony bezpośredniej i pośredniej ustanawianych przez właściwego wojewodę w drodze aktu prawa miejscowego na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody lub z urzędu, jeżeli z przeprowadzonej analizy ryzyka wynika potrzeba jej ustanowienia.

Jak widać powyżej, sprawa studni nie jest taka prosta jak wydawałoby się na początku. W przypadku problemów z ustaleniem, które procedury będą nas obowiązywały, polecam skonsultować się z hydrogeologiem, który takimi rzeczami zajmuje się na co dzień i będzie w stanie rozwiać wszelkie nasze wątpliwości.

Gdy już spełnimy wszystkie wymogi formalno-prawne, będziemy mogli w spokoju cieszyć się własnym ujęciem wody podziemnej.

opracowała: Marlena Wyspiańska